Arazi araçlarında güç aktarımı

Motordan gelen gücü yola aktarmak için lastikler kullanılır. Ancak burada farklı sistemler kullanılarak, aracı hareket ettirme görevini hangi tekerleğin yapacağı araçtan araca farklılık gösterir. Günümüzde binek otomobillerin büyük kısmında güç öntekerlekler üzerinden yola aktarılırken, daha çok spor otomobillerde arka tekerlekler araca hareket kazandırır. Ancak kimi modellerde ve pek çok SUV’da ise güç dört tekerleğe birden gönderilir ve bu sayede özellikle arazi araçlarında yol tutuş kabiliyeti artar. Dört tekerlekten çekişli araçlarda kullanılan sistemlerse farklı yapılarda olabilir. Kimi modellerde güç sürekli dört tekerleğe gönderilirken yakıt tüketimini düşürmek için günümüzde üreticiler akıllı 4×4 sistemlerine ağırlık vermiş durumdalar. Temel olarak üçe ayrılan çekiş sistemleri araçların özelliklerine göre üreticiler tarafından uygulanıyor.
A-Gerekli hallerde dörtçeker sistem: Bilinen standart diferansiyel dişli kutusu arka taraftadır ve araç normal olarak standart diferansiyelli olarak kullanılır. Ön taraftaki di feransiyel ihtiyaç halinde devreye sokulur. Ön diferansiyelin devreye alınmasını sağlamak için ana vites kutusunun arka tarafına ilave edilmiş bulunan bir transfer kutusu kullanılır. Buna arazi takviyesi denir. Takviyenin sağladığı yarar gerektiği zaman ön tekerleklerede gücün iletimini sağlamak, zemin şartlarına göre tırmanma ve çekiş kabiliyetini artırmaktır.~B-Sürekli dört çeker sistem: Dört tekerin hepsine hareket verilir. Ön ve arka akslar kilitlenebilen bir ara diferansiyel yardımıyla bağlanmıştır. Bu sistem ikiye ayrılır; akışkan kavramalı ve kilitlene bilir orta diferansiyel.
Akışkan kavramalı: Bu sis tem de ön aks diferansiyeline monte edilen akışkanlı kavrama kilitlenebilir diferansiyele bağlıdır. Normal çalışma esnasında 4 teker döndürülür. Akışkanlı kavrama ile hareket veren ve hareket ettirilen üniteler arasındaki devir sayısı farkı az olduğundan bir kaymaya izin verilir. Arka aksın tekerlekleri kaymaya başlarsa akışkanlı kavrama hemen kilitlenir. Sürücünün bir müdahalesi gerekli değildir.
Kilitlenebilir orta diferansiyelli: Orta ve arka diferansi yel için hareketsiz durumda veya hareket esnasında kumanda edilebilen bir diferansiyel kilidi monte edilmiştir. Böylelikle sürücü her iki diferansiyeli ayrı ayrı veya ortaklaşa kilitleye bilir.
C-Otomatik dörtçeker sistemi: Bu sistemde ön tekerleklerin üzerinde ve arka aks orta kısmında birer adet devir sayısı sensörü, di reksiyon simidinde ise dönüş açı sensörü bulunmaktadır. Sensörler bilgileri okuyarak kumanda cihazına iletirler. Kumanda cihazı bilgileri değerlendire rek komutlarını ön tekerlek döndürme sisteminin açma kumanda şalterine ve kilitleri devreye alma veya çözme şalterine verir. Kumanda etme ve kesme aracın kayma hızı, dönüş açısı ve frene basılması ile yapılır.~Arazi takviyeleri
Arazide daha rahat yol almak için kullanılan yardımcıların başında arazi şanzımanı yer alıyor. Her ne kadar günümüzde pekçok araçta bu özellik yerini elektronik yardımcılara bıraksa da safkan modeller hala bu desteği kullanmaya devam ediyor.
2H: Bu konumda araç normal iki çeker araç şeklinde hareket eder. Motor çekişi sadece bir şanzımana iletilir. Sürtünmeler azaltıldığı için normal şehir içi ve şehirlerarası asfalt yollarda yakıttan tasarruf edeceğiniz bir konumdur.
4H: Bu konumda araç 4 çeker pozisyonundadır. Şanzıman yapısına göre çekiş gücü ön ve arka diferansiyellere değişik oranlarda aktarılır. Kaygan zeminler, karlı ve yer yer çamurlu zeminlerde tercih edilir.
4L: Bu konum tamamen zor zemin koşullarında ve daha kontrollü bir sürüş gerektiğinde ve motorun tork kuvvetinin tekerleklerde en fazla ihtiyaç duyulduğu yerlerde kullanılır. Dik çıkışlar, kayalık ve yavaş gidilmesi gereken yerler, dik inişler ve motorun kompresyon freninden istifade edilmesi gereken yerlerde tercih edilir.

Arazide ilerlemenin yolu açılardan geçiyor
Yaklaşma Açısı: Aracın ön tekerleklerinin yere bastığı nokta ile aracın en ön noktasını birleştiren doğrunun yerle olan açısıdır.
Uzaklaşma Açısı: Aracın arka tekerlekleriyle aracın en arka noktasını birleştiren doğrunun yere olan açısıdır. Yaklaşma ve uzaklaşma açıları aracın off-road kabiliyetini etkileyen faktörlerden ikisidir. Bu açıların artırılması aracın arazi performansını artırır.~Karın Açısı: Aracın tepe üzerinden veya setten geçme yeteneğini gösteren açıdır. Ön ve arka tekerleklerin yere temas ettikleri noktalardan aracın alt ortasına giden doğruların oluşturduğu açıya denir. Bu açıda aracın yüksekliği ve tekerlekler arası ölçüsü (wheelbase) önemli rol oynar. Kısaca araç ne kadar kısa ve yüksekse karın açısı o kadar iyidir.


Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.